Οι χώροι στάθμευσης σε μία πολυόροφη οικοδομή διακρίνονται σε ανοιχτούς, κλειστούς και υπόστυλους χώρους στάθμευσης ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται και τον προορισμό σύμφωνα με την οικοδομική άδεια. Με το Ν. 960/1979 επιβλήθηκε για πρώτη φορά η υποχρέωση σε όλες τις αιτήσεις για οικοδομικές άδειες να προβλέπονται χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων . Οι χώροι μπορούσαν να τοποθετηθούν στον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου , στο υπόγειο της οικοδομής και στον ακάλυπτο υπόστυλο χώρο ( pilotis) της οικοδομής αυτοί . Στο υπόγειο της οικοδομής οι χώροι αυτοί μπορούσαν να είναι και αυτοτελείς οριζόντιες ιδιοκτησίες , κάτι που δεν ίσχυε στις θέσεις που προβλέπονταν στον ακάλυπτο χώρο της οικοδομής .
Το πρόβλημα δημιουργήθηκε με τίς θέσεις στάθμευσης στον υπόστυλο χώρο (pilotis) της οικοδομής και το καθεστώς που ισχύει για αυτές τις θέσεις . Ας τα πάρουμε ένα-ένα για όλες τις κατηγορίες των θέσεων στάθμευσης
- Οι χώροι στάθμευσης στο υπόγειο της οικοδομής είτε είναι περίκλειστοι είτε ελεύθεροι ( με διαγραμμίσεις των ορίων τους ) μπορούν να αποτελέσουν αυτοτελείς οριζόντιες ιδιοκτησίες και φυσικά να μεταβιβαστούν ελεύθερα όπως τα διαμερίσματα
- Οι κλειστοί χώροι στάθμευσης που προβλέπονται ακάλυπτο υπόστυλο χώρο ( pilotis) της οικοδομής ( περίκλειστοι χώροι στάθμευσης) μπορούν να αποτελέσουν αυτοτελείς οριζόντιες ιδιοκτησίες και φυσικά να μεταβιβαστούν ελεύθερα και αυτοτελώς σε οποιονδήποτε τρίτο όπως τα διαμερίσματα
- Οι ανοιχτοί χώροι στάθμευσης που προβλέπονται στον ακάλυπτο υπόστυλο χώρο ( pilotis) της οικοδομής θεωρούνται ως ανήκοντες στα κοινόχρηστα και κοινόκτητα μέρη της οικοδομής και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο σύστασης αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας όπως έκρινε η ολομέλεια του Αρείου Πάγου με την 23/2000 απόφασή της . Αυτό σημαίνει ότι οι θέσεις αυτές είναι κοινόχρηστες αλλά με την πράξη σύστασης και κανονισμού της οικοδομής μπορεί να συμφωνηθεί ότι θα ανήκουν στην αποκλειστική χρήση μίας συγκεκριμένης οριζόντιας ιδιοκτησίας της ίδιας οικοδομής ως παρακολούθημα μίας συγκεκριμένης οριζόντιας ιδιοκτησίας και δεν μπορεί να μεταβιβαστεί αυτοτελώς σε οποιοδήποτε τρίτο. Υπάρχει ένα θέμα σχετικά με τις θέσεις αυτές οι οποίες αρχικά προβλέπονταν ότι μπορούν να αποτελέσουν αυτοτελείς οριζόντιες ιδιοκτησίες και με αποφάσεις του Αρείου Πάγου κρίθηκε ότι αυτή η συμφωνία είναι άκυρη. Για την κατηγορία αυτών των συμβάσεων στις οποίες προβλέπεται ότι η θέση στάθμευσης αποτελεί οριζόντια ιδιοκτησία ο Άρειος Πάγος με την 547/2021 απόφασή του δέχεται ότι κατά μετατροπή και ερμηνεία της βούλησης των συμβαλλομένων μπορούν να θεωρηθούν ως χώροι αποκλειστικής χρήσης υπέρ των ιδιοκτητών τους με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι είναι ιδιοκτήτες οριζόντιας ιδιοκτησίας στην οικοδομή .
- Με το άρθρο 46 του Ν. 5005/2022 ( ΦΕΚ Α 236/21.12.2022) επιλύεται οριστικά το χρόνιο πρόβλημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ανοιχτών θέσεων στάθμευσης σε πιλοτές πολυκατοικιών και πλέον επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση της οριζόντιας ιδιοκτησίας και η ενσωμάτωση της θέσης στάθμευσης σε άλλο διαμέρισμα της ίδιας οικοδομής ( βλ. αναλυτικό άρθρο για το θέμα αυτό ΕΔΩ )
- Οι ανοιχτοί χώροι στάθμευσης που προβλέπονται ακάλυπτο χώρο της οικοδομής θεωρούνται ως ανήκοντες στα κοινόχρηστα και κοινόκτητα μέρη της οικοδομής και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας . Αυτό σημαίνει ότι οι θέσεις αυτές είναι μέν κοινόχρηστες αλλά με την πράξη σύστασης και κανονισμού της οικοδομής μπορεί να συμφωνηθεί ότι θα ανήκουν στην αποκλειστική χρήση μίας συγκεκριμένης οριζόντιας ιδιοκτησίας της ίδιας οικοδομής ως παρακολούθημα της συγκεκριμένης οριζόντιας ιδιοκτησίας και δεν μπορεί να μεταβιβαστεί αυτοτελώς σε οποιοδήποτε τρίτο.
- Οι χώροι στάθμευσης περιλαμβάνονται στα δικαιώματα τα οποία δηλώνονται κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης με τις εξής διακρίσεις
- α) οι ανοιχτοί ή κλειστοί χώροι χωρίς ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο δηλώνονται στο πεδίο Β-4 της Δήλωσης του Ν. 2308/1995 (Δ1) και στο πεδίο Β-6 της δήλωσης Δ2 , ως βοηθητικοί χώροι των διηρημένων ιδιοκτησιών και δεν καταβάλλεται κανένα ποσό ως τέλος κτηματογράφησης
- β) οι κλειστοί χώροι στάθμευσης που έχουν ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο δηλώνονται ως αυτοτελή εμπράγματα δικαιώματα στο πεδίο Β-3 της Δήλωσης του Ν. 2308/1995 (Δ1). Οφείλεται τέλος κτηματογράφησης που ανέρχεται σε € 20.-
