Με τη διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 82 του ν. 2961/2001 όπως ισχύει επιτρέπεται η εξόφληση του συνόλου ή μέρους οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς από οφειλέτη που βρίσκεται σε αδυναμία να τον καταβάλει με μετρητά, μετά από αίτησή του, με μεταβίβαση στο Ελληνικό Δημόσιο της πλήρους κυριότητας ολόκληρου αξιόλογου κληρονομιαίου ή άλλου ακινήτου, το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και δεν βαρύνεται με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, αγωγή ή άλλο βάρος.
Η διάταξη αυτή -όπως ισχύει με τη μορφή αυτή από το 2014- δεν έχει εφαρμοστεί γιατί ο νόμος προέβλεπε την έκδοση υπουργικής απόφασης για τον καθορισμό των όρων και των προϋποθέσεων εφαρμογής της στην πράξη. Η απόφαση αυτή ουδέποτε εξεδόθη. Το ΣτΕ με την 1057/2019 απόφασή του δέχθηκε ότι παρήλθε ο εύλογος χρόνος για την έκδοση της απόφασης αυτής και ακύρωσε την παράλειψη της διοίκησης να εκδώσει την παραπάνω απόφαση. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για την εφαρμογή της ακόμη και χωρίς την έκδοση της υπουργικής απόφασης .
Κάνοντας χρήση της παραπάνω διάταξης κληρονόμος προσφέρθηκε να μεταβιβάσει προς το Δημόσιο κληρονομιαίο ακίνητο εντός σχεδίου και χωρίς βάρη για την εξόφληση του φόρου κληρονομιάς αλλά συνάντησε την άρνηση της εφορίας η οποία όχι μόνο δεν του απάντησε στο αίτημά του αλλά αφενός μεν επιβάρυνε τη φορολογική του οφειλή με προσαυξήσεις, αφετέρου δε κίνησε τη διαδικασία άσκησης σε βάρος του ποινικής δίωξης για το αδίκημα της μη καταβολής ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο.
Το ΣτΕ με την 278/2023 απόφασή του μετά από αίτηση που άσκησε ο κληρονόμος αυτός κατά της άρνησης της διοίκησης δέχεται ότι « .. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή του κράτους δικαίου, από την οποία απορρέει η υποχρέωση διαφύλαξης του κύρους του νόμου (ΣτΕ 3500/2009 Ολομ., 3921/2010 Ολομ., 2018/2018 Ολομ. κ.ά.), καθώς και η κατ’ άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης προς τις ακυρωτικές αποφάσεις, δεν ανέχονται η συνεχιζόμενη αδράνεια της Διοίκησης να ασκήσει την κανονιστική της αρμοδιότητα να αποβαίνει σε βάρος των φορολογουμένων, προς το συμφέρον των οποίων ο νομοθέτης απέβλεψε με την αναγνώριση, και μάλιστα διαχρονικώς, της δυνατότητας καταβολής φόρου κληρονομίας με μεταβίβαση ακινήτου, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι φορολογικές αρχές υποχρεούνται, εφεξής και ενόσω διαρκεί η παράλειψη έκδοσης της επίμαχης υπουργικής απόφασης, να αποφαίνονται αμελλητί επί αιτημάτων καταβολής φόρου κληρονομίας κατ’ επίκληση του άρθρου 82 παρ. 6 του ν. 2931/2001, κρίνοντας τη συνδρομή ή μη των νομίμων προϋποθέσεων της διάταξης αυτής με βάση τις γενικές διατάξεις και, ελλείψει τέτοιων, εκ των ενόντων, παράλληλα δε να απέχουν από κάθε πράξη διοικητικής εκτέλεσης μέχρι τη ρητή απόφανση επί των αιτημάτων αυτών (πρβλ. Conseil d’Etat, απόφαση της 29.6.2001, no 213229)»
Το κείμενο της απόφασης ΕΔΩ
