Η εισφορά σε χρήμα για τις περιοχές όπου συντάσσεται πράξη εφαρμογής του Ν. 1337/1983 υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ.2 του Ν.3212/2003 δηλαδή υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της ιδιοκτησίας όπως διαμορφώνεται με την πράξη εφαρμογής και την τιμή ζώνης του οικοπέδου κατά το χρόνο κύρωσης της πράξης εφαρμογής. Η εισφορά μπορεί να βεβαιώνεται απευθείας από τα αρμόδια όργανα του οικείου ΟΤΑ (αντί της Πολεοδομικής Υπηρεσίας) στο αρμόδιο Δημόσιο Ταμείο, ενώ για τους δήμους που έχουν δική τους Ταμειακή Υπηρεσία, η εισφορά βεβαιώνεται απ’ ευθείας στην υπηρεσία αυτή, μετά την κύρωση της πράξης. Για τη διαδικασία υπολογισμού της εισφοράς σε χρήμα προβλέπει αναλυτικά η Εγκύκλιος 31/2004 η οποία κοινοποιήθηκε με το ΔΤΕ /β/οικ.10888/405/05.03.2004 έγγραφο του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Μέχρι πότε μπορεί να βεβαιωθεί η εισφορά σε χρήμα
Η εισφορά σε χρήμα υπόκειται στην αποσβεστική προθεσμία του άρθρου 2 του 344/1968 η οποία καθορίζει οτι τα κάθε λογής έσοδα των ΟΤΑ θα πρέπει να βεβαιώνονται εντός αποσβεστικής προθεσμίας 5 ετών. Σχετικά με την υποχρέωση αυτή τέθηκε ζήτημα τήρησης της νομιμότητας από τους ΟΤΑ με το Υπουργείο Εσωτερικών να δέχεται ότι η τακτική των Δήμων επικαλούμενοι γνωμοδοτήσεις εξωτερικών δικηγόρων ή των νομικών τους συμβούλων να βεβαιώνουν οφειλές από εισφορά σε χρήμα μετά την παρέλευση 5 ετών από την έγκριση της πράξης εφαρμογής είναι παράνομη . Για το λόγο αυτό με την εγκύκλιο με αριθμό 17729/23.02.2024 το Υπουργείο Εσωτερικών επισημαίνει τα ακόλουθα « ….σύμφωνα με πολλές διαμαρτυρίες πολιτών που φτάνουν ως εμάς, ορισμένοι δήμοι που για διάφορους λόγους είχαν αδρανήσει πολλά χρόνια να κινήσουν τις διαδικασίες βεβαίωσης και είσπραξης της εισφοράς σε χρήμα, σήμερα αντιδρούν αρνούμενοι να εφαρμόσουν την ισχύουσα νομοθεσία (ν. 5027/2023 σε συνδυασμό με την Γνωμοδότηση ΝΣΚ υπ’ αριθμ. 170/2020 που έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Περιβάλλοντος), αναγκάζοντας τους πολίτες να διαμαρτύρονται και να προσφεύγουν στις Ανεξάρτητες Αρχές και στα Δικαστήρια»
Για να φτάσει σε αυτή την απόφαση του Υπουργείο Εσωτερικών υποβλήθηκε ερώτημα προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους το οποίο με την με αριθμό 170/2020 γνωμοδότησή του – η οποία έγινε δεκτή από τον υπουργό – δέχεται ότι «Ενόψει όλων των ανωτέρω, συνάγεται ότι το δικαίωμα των Ο.Τ.Α. προς βεβαίωση εισφοράς σε χρήμα κατά των υπόχρεων ιδιοκτητών υπόκειται στην πενταετή αποσβεστική προθεσμία που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968, η οποία άρχεται από το τέλος του έτους, κατά το οποίο κυρώθηκε η πράξη εφαρμογής, ως έτος στο οποίο, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 9 του ν. 1337/1983, ανάγεται η εισφορά αυτή, με την επιφύλαξη των οριζομένων εξαιρετικών περιπτώσεων στο β’ εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968. Περαιτέρω, οι αξιώσεις των Ο.Τ.Α. προς είσπραξη από τους υπόχρεους ιδιοκτήτες της εισφοράς σε χρήμα παραγράφονται μετά την παρέλευση πενταετίας (5) από την οριστική βεβαίωση αυτών.»
Πρέπει να επισημάνουμε ότι η παραπάνω με αριθμό 170/2020 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό και συνεπώς είναι υποχρεωτικά εφαρμοστέα σε όλο το δημόσιο τομέα και δεν επιτρέπεται οι Δήμοι επικαλούμενοι ιδιωτικές γνωμοδοτήσεις των δικηγόρων τους να επικαλούνται το αντίθετο και να οδηγούν τους πολίτες στα δικαστήρια με το Υπουργείο να επισημαίνει ότι « Οφείλουμε επιπλέον να επισημάνουμε πως συχνά μάλιστα, προκειμένου να δικαιολογήσουν την άρνηση εφαρμογής των ανωτέρω, οι υπεύθυνοι υπάλληλοι ή και αιρετοί άρχοντες επικαλούνται γνωμοδοτήσεις ή απόψεις νομικών συμβούλων του δήμου ή ιδιωτών νομικών, οι οποίες σε κάθε περίπτωση δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν την άρνηση εφαρμογής των ισχυόντων, όπως αυτά προσδιορίζονται με σαφήνεια από το υπουργείο. Η πρακτική αυτή επιπλέον, αντίκειται σαφώς και στην αρχή της χρηστής διοίκησης, η οποία επιτάσσει τη διευκόλυνση των πολιτών στην άσκηση των δικαιωμάτων τους και όχι στη δημιουργία εμποδίων, ώστε να αναγκάζονται να καταφεύγουν άσκοπα στη Δικαιοσύνη».
Με τον τρόπο αυτό λύθηκε το θέμα σχετικά με το χρόνο βεβαίωση της εισφοράς σε χρήμα από τους ΟΤΑ από παλαιότερη απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών οτι δεν υπάρχει προθεσμία για την βεβαίωση της εισφοράς σε χρήμα με το αριθμ.πρωτ. 32740/29-11-2013 έγγραφό του στο οποίο διατυπώνονταν η γνώμη ότι η αξίωση των ΟΤΑ για τη βεβαίωση της εισφοράς σε χρήμα από τις πράξεις εφαρμογής. Η απόφαση αυτή ήταν αντίθετη πρός το νόμο και μετά από προσφυγές των πολιτών εκδόθηκαν πολλές αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων ( ΔιοικΕφΧανίων 2428/2020 , ΔιοικΕφετΑθηνών 956/2016 , ΔιοικΠρωτΑθηνών 2428/2020) οι οποίες έκριναν ότι η εισφορά σε χρήμα θα πρέπει να βεβαιωθεί εντός αποκλειστικής προθεσμίας 5 ετών άλλως παραγράφεται) με αποτέλεσμα το Υπουργείο Εσωτερικών με το υπ’ αριθμ. πρωτ. 94670/21-12-2021 έγγραφό του προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Κράτους να ανακαλέσει το προηγούμενο και να δώσει εντολή ώστε να δοθούν οι σχετικές οδηγίες προς του ΟΤΑ για την ομοιόμορφη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Μάλιστα , επειδή υπήρξαν διαμαρτυρίες πρός τον Συνήγορο του Πολίτη οτι ορισμένοι ΟΤΑ δεν εφαρμόζουν την εγκύκλιο αυτή το Υπουργείο Εσωτερικών επικαλούμενοι γνωμοδοτήσεις εξωτερικών δικηγόρων επανήλθε και με νεώτερη εγκύκλιο με αριθμό 17729/23.02.2024 επέστησε την προσοχή τους στην άμεση και καθολική εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.
Τι γίνεται με τα ποσά που βεβαιώθηκαν ή καταβλήθηκαν μετά την 5ετία;
Τα ποσά τα οποία βεβαιώθηκαν σε βάρος των πολιτών πέραν της 5ετίας είναι παράνομα και μπορούν οι πολίτες να ζητήσουν την διαγραφή τους εφόσον δεν τα έχουν πληρώσει ή να διεκδικηθούν σύμφωνα με τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού ως αχρεωστήτως καταβληθέντα . Ως προς το θέμα αυτό το Υπουργείο Εσωτερικών επισημαίνει με την παραπάνω εγκύκλιό του προς τους Δήμους ότι « Τέλος, σε ότι αφορά τυχόν αιτήσεις δημοτών για επιστροφή ως αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών λόγω εισφοράς σε χρήμα, που αφορούν περιπτώσεις οφειλών που βεβαιώθηκαν ταμειακά πέραν των πέντε ετών, άρα μη νόμιμα, οι δήμοι στο πλαίσιο της τήρησης της αρχής του κράτους δικαίου και της χρηστής διοίκησης, οφείλουν να τις χειρίζονται στηριζόμενοι στις ισχύουσες διατάξεις, όπως αυτές έχουν διευκρινιστεί με τη Γνωμοδότηση του ΝΣΚ και σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιούνται σε δικές τους ερμηνείες που αλλοιώνουν επί της ουσίας το πραγματικό τους περιεχόμενο»
