Στην επίλυση των πρακτικών προβλημάτων από τη λειτουργία του κτηματολογίου σκοπεύει ο Νόμος 4934/2022 ( ΦΕΚ Α΄ 100/23-5-2022 ) που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Αν και ο τίτλος του αναφέρεται στην ενσωμάτωση του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο δεν λείπουν οι παρεμβάσεις στις ισχύουσες διατάξεις που αφορούν τη διασύνδεση των ληξιαρχείων με το κτηματολόγιο και τα θέματα που δημιουργούνται από την μη καταχώριση του θανάτου του δικαιούχου στο κτηματολογικό φύλλο , τις προθεσμίες καταχώρισης των αγωγών ή αιτήσεων , την υλική αρμοδιότητα στις περιπτώσεις χρησικτησίας με αναγραφόμενο άγνωστο ιδιοκτήτη. Συγκεκριμένα, οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν τα ακόλουθα :
Ένταξη των περιοχών ισχύος του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο ( άρθρα 1-11 )
Όπως είναι γνωστό στις περιοχές των Κτηματολογικών Γραφείων Ρόδου και Κώ-Λέρου ισχύει το σύστημα που εισήγαγαν οι Ιταλοί τη δεκαετία 1930 με αποτέλεσμα να ισχύουν αυτή τη στιγμή παράλληλα δύο διαφορετικές διατάξεις σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Με τα άρθρα 1 έως 11 του νόμου ρυθμίζονται τα θέματα και η διαδικασία προσαρμογής προκειμένου να γίνει η μετάπτωση των νομικών και τεχνικών πληροφοριών από τα παραπάνω κτηματολογικά γραφεία στα αρχεία του Εθνικού Κτηματολογίου. Η διαδικασία μετάπτωσης προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός 3 ετών.
Διασύνδεση των ληξιαρχείων με το Εθνικό Κτηματολόγιο – Διαδικασία αγωγής διόρθωσης κατά αποβιώσαντος δικαιούχου
Οι πληροφορίες που περιέχονται στις πρώτες εγγραφές προέρχονται από τις δηλώσεις ιδιοκτησίας που έγιναν κατά το στάδιο της κτηματογράφησης δηλαδή αναφέρονται σε παρελθόντα χρόνο . Αν έχει μεσολαβήσει μεταβίβαση του ακινήτου στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την υποβολή δήλωσης μέχρι τις πρώτες εγγραφές ενημερώνεται η κτηματολογική βάση από το οικείο υποθηκοφυλακείο. Στις περιπτώσεις , όμως, του θανάτου του δικαιούχου η ενημέρωση επαφίεται στην επιμέλεια των κληρονόμων , οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να προβούν στην πράξη αποδοχής κληρονομιάς οποτεδήποτε ή και καθόλου και για το λόγο αυτό παρατηρείται το φαινόμενο να μη εμφανίζεται έγκαιρα η κληρονομική διαδοχή στο κτηματολογικό φύλλο . Για να αντιμετωπιστεί αυτή η δυσλειτουργία ο νόμος προβλέπει τα ακόλουθα
- Θεσπίζεται ηλεκτρονικό σύστημα αυτοματοποιημένης διασύνδεσης των ληξιαρχείων με το Εθνικό Κτηματολόγιο εντός 15 ημερών από την δημοσίευση του νόμου
- Σε περίπτωση θανάτου προσώπου που έχει καταχωριστεί στις κτηματολογικές εγγραφές ως δικαιούχος εγγραπτέου δικαιώματος, οι διάδοχοί του υποχρεούνται, μέσα σε 5 μήνες ( οι κάτοικοι Ελλάδας ) ή σε 13 μήνες ( οι κάτοικοι εξωτερικού ) να γνωστοποιήσουν τη διαδοχή τους επί του καταχωρισθέντος δικαιώματος, µε την υποβολή αίτησης στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο.
- Όταν ασκείται αγωγή διόρθωσης για διόρθωση των πρώτων εγγραφών , η αγωγή θεωρείται ότι ασκήθηκε νόμιμα, ως προς όλες τις συνέπειές της, µε μόνη την κατάθεση και καταχώρισή της στο κτηματολογικό φύλλο ακόμη και αν διαπιστωθεί ότι ο εναγόμενος έχει ήδη αποβιώσει πριν από την κατάθεση ή την επίδοσή της. Στην περίπτωση αυτή, ορίζεται δικάσιμος κατά την οποία η δίκη διακόπτεται µε μόνη τη δήλωση του λόγου της διακοπής από τον ενάγοντα προς το δικαστήριο, η οποία καταχωρίζεται στα πρακτικά. Με μεταβατική διάταξη ορίζεται ότι η παραπάνω ρύθμιση εφαρμόζεται και στις αγωγές που κατατέθηκαν πριν από την ισχύ του νόμου εφόσον δεν έχουν συζητηθεί.
- Οι παραπάνω ρυθμίσεις εφαρμόζονται και σε αγωγές που ασκήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου εφόσον δεν έχουν συζητηθεί ( προφανώς δεν έχουν συζητηθεί τυπικά στην Τακτική Διαδικασία )
Διόρθωση ανακριβών πρώτων εγγραφών με άγνωστο ιδιοκτήτη και τρόπο κτήσης τη χρησικτησία
Με τη συγκεκριμένη παρέμβαση, ο νομοθέτης διευκρινίζει ένα θέμα που δημιουργήθηκε από την διαφορετική ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 3 του Ν. 2664/1998 ως προς την υλική αρμοδιότητα της διαδικασίας διόρθωσης όταν ο δικαιούχος ακινήτου με αναγραφόμενο «άγνωστο « ιδιοκτήτη επικαλείται ως τρόπο κτήση την έκτακτη χρησικτησία. Συγκεκριμένα η διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 περίπτ. ββ΄ όριζε ότι « …όταν πρόκειται για διόρθωση αρχικής εγγραφής επί γεωτεμαχίου με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» κατά την έννοια της παραγρ. 1 του άρθρου 9 και ο δικαιούχος επικαλείται ως τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία , ασκείται η αγωγή της παραγράφου 2 που απευθύνεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου» με αποτέλεσμα αυτό να ερμηνευτεί από τη νομολογία ότι η αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 αφορά ΜΟΝΟ τα γεωτεμάχια και όχι τις οριζόντιες ιδιοκτησίες . Με τη νέα διάταξη προστίθεται εδάφιο που ορίζει ότι « Όταν η διόρθωση αφορά σε οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία, µε την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», αντί της αγωγής της παρ. 2 του άρθρου 6, ασκείται η αίτηση της περ. α΄ της παρούσας παραγράφου, ακόµη και εάν ο αιτών επικαλείται ως τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία» και συνεπώς διευκρινίζεται ότι όταν έχουμε άγνωστο ιδιοκτήτη σε γεωτεμάχιο και τρόπο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία ασκούμε την αγωγή του άρθρου 6 παρ. 2 κατά του Ελληνικού Δημοσίου κατά την Τακτική Διαδικασία ενώ όταν έχουμε άγνωστο ιδιοκτήτη σε οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία και τρόπο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία ασκούμε την αίτηση του άρθρου 6 παρ. 3 κατά την Εκούσια Δικαιοδοσία με απλή κοινοποίηση στο Ελληνικό Δημόσιο
Δικονομικές διατάξεις και προθεσμίες
Με το νόμο εισάγονται και ορισμένες δικονομικές διατάξεις που αφορούν
- Τροποποιείται το άρθρο 19α σχετικά με τη διαδικασία διόρθωσης όταν έχουμε οριοθέτηση και επαναπροσδιορισμό της θέσης των ορίων του γεωτεμαχίου
- Την αίτηση του άρθρου 6 παρ. 8 νομιμοποιούνται να υποβάλλουν πέραν του αναγραφόμενου δικαιούχου και οι καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοι αυτού
- Η προθεσμία για την καταχώριση στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου της αίτησης του άρθρου 6 παρ. 8 του Ν. 2664/1998 που αφορά τη διόρθωση περιγραφικών ή γεωμετρικών στοιχείων αυξάνεται από 15 σε 30 ημέρες
- Όταν ασκείται η αγωγή εκ του άρθρου 7 παρ. 2 του Ν. 2664/1998 και το αίτημα αφορά την απόδοση αυτούσιας της ωφέλειας που προέκυψε από τη δημιουργία του αμάχητου τεκμηρίου από την οριστικοποίηση των αρχικών εγγραφών τότε η σχετική αγωγή εγγράφεται στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου εντός 30 ημερών . Όπως είναι γνωστό με την τροποποιηθείσα διάταξη δεν προβλέπονταν η εγγραφή της αγωγής ( ως ενοχικής ) στο κτηματολογικό φύλλο
- Η υλική αρμοδιότητα για την αγωγή αυτή υπάγεται στον Κτηματολογικό Δικαστή και ( επί έφεσης ) στον Κτηματολογικό Εφέτη
- Οι παραπάνω δικονομικές ρυθμίσεις αφορούν τις αγωγές του άρθρου 7 παρ. 2 που κατατίθενται από τη δημοσίευση του νόμου ( 23-5-2022) και μετέπειτα
- Ρυθμίζεται το θέμα των 2500 αμετάγραφων συμβολαίων του Υποθηκοφυλακείου Ευδήλου Ικαρίας και προβλέπεται διαδικασία ανασύστασης και μεταγραφής των συμβολαίων
