Στην περίπτωση της σύστασης δουλείας με δικαιοπραξία, με την οποία συγχρόνως συνιστάται ή μετατίθεται και άλλο εμπράγματο δικαίωμα, για την κτήση της δουλείας προσαπαιτείται η μεταγραφή της συστατικής αυτής δικαιοπραξίας, ειδικά και ανεξάρτητα από τη μεταγραφή της εν λόγω δικαιοπραξίας ως προς τη σύσταση, μετάθεση κ.λ.π. του άλλου εμπράγματου δικαιώματος. Με τα δεδομένα αυτά, η παράλειψη της ιδιαίτερης μεταγραφής της συστατικής της δουλείας δικαιοπραξίας αποστερεί στην τελευταία τόσο της ικανότητάς της προς εμπράγματη ενέργεια, δηλαδή, την κτήση του δικαιώματος της δουλείας, όσο και της ιδιότητάς της ως νόμιμου ή νομιζόμενου τίτλου προς κτήση του εμπράγματου αυτού δικαιώματος με τακτική χρησικτησία (ΑΠ 24/2019, ΑΠ 604/2016).
Συνακόλουθα , επί μεταβίβασης της ψιλής κυριότητας ακινήτου με συμβολαιογραφικό έγγραφο με παρακράτηση της επικαρπίας από τον μεταβιβάζοντα υπέρ αυτού, χωρίς την ανωτέρω διπλή μεταγραφή, δηλαδή, και της συστατικές της επικαρπίας δικαιοπραξίας για τη νομότυπη σύστασή της με συνέπεια τη μη κτήση του δικαιώματος της επικαρπίας λόγω της παράλειψης της ιδιαίτερης μεταγραφής, ο ψιλός κύριος αποκτά την πλήρη κυριότητα, αφού δεν νοείται ψιλή κυριότητα χωρίς την ύπαρξη αυτοτελούς δικαιώματος επικαρπίας διαφόρου προσώπου επί του ακινήτου. Ο φύλακας των μεταγραφών οφείλει να αποβλέψει αυτοτελώς σε κάθε μία από τις ενσωματωθείσες στο αυτό συμβόλαιο δικαιοπραξίες και να σημειώσει στο βιβλίο μεταγραφών δύο φορές το όνομα κάθε συμβαλλομένου, του ενός ως δικαιοδότη της κυριότητος και ως δικαιούχου της επικαρπίας, και του άλλου ως δικαιοδότη της επικαρπίας και ως δικαιούχου της κυριότητος. Το ίδιο θα κάνει και στο ευρετήριο των μεταγραφών. Τα αυτά ισχύουν και επί παρακρατήσεως της επικαρπίας υπέρ του μεταβιβάζοντος και υπέρ τρίτου. Ο τρίτος θα αποκτήσει το δικαίωμα της επικαρπίας, όταν γίνει μεταγραφή της συμβολαιογραφικής εμπραγμάτου δικαιοπραξίας στο όνομά του.
ΣΧΟΛΙΟ: Η απόφαση ακολουθεί την άποψη ότι όταν στο ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο ενσωματώνονται δύο δικαιοπραξίες απαιτείται και η διπλή μεταγραφή του συμβολαίου για τις δύο εμπράγματες δικαιοπραξίες της μεταβίβασης κυριότητας και της σύστασης επικαρπίας. Τι συμβαίνει , όμως, αν στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο λειτουργεί κτηματολογικό γραφείο; Μετά την έναρξη ισχύος του Κτηματολογίου στις κτηματογραφημένες περιοχές, η καταχώριση των εγγραπτέων πράξεων κατά το άρθρο 1 2 του ν. 2664/1998 διενεργείται στα κτηματολογικά βιβλία σύμφωνα με τις διατάξεις του ίδιου νόμου. Τα κτηματολογικά βιβλία συντίθεται από κτηματολογικά φύλλα όπου καταχωρίζονται οι κτηματολογικές εγγραφές κατά τα άρθρα 11 και 12 του ίδιου νόμου. Το περιεχόμενο του κτηματολογικού φύλλου όπως καθορίστηκε με την υπ’ αρ. 168/301/17.7.2003 απόφαση του Ο.Κ.Χ.Ε. (Β’ 1042) και τροποποιήθηκε με την υπ’αρ. 549/09/2012 ίδια απόφαση (Β ‘2188), περιλαμβάνει ενότητες εγγραπτέων δικαιωμάτων και πράξεων, ως ειδικότερα ορίζεται στην απόφαση αυτή. Σε αντίθεση με το προϊσχύσαν σύστημα μεταγραφών και υποθηκών, η καταχώριση των εγγραπτέων πράξεων στο σύστημα του Κτηματολογίου γίνεται επί των οικείων ενοτήτων/ πεδίων του κτηματολογικού φύλλου του ακινήτου, ως αυτό τηρείται στο ενιαίο κτηματολογικό βιβλίο και όχι σε αυτοτελή βιβλία, όπως μερίδων, μεταγραφών, υποθηκών, κατασχέσεων και αγωγών.
Συνεπώς, όταν πρόκειται για ένα έγγραφο που περιέχει περισσότερες από μία εγγραπτέες πράξεις που αφορούν στο ίδιο ακίνητο, δεν θεωρείται δόκιμη υπό το κτηματοκεντρικό σύστημα του Κτηματολογίου η υποβολή αυτοτελών αιτήσεων για την καταχώριση εκάστης εξ αυτών, αλλά αρκεί η υποβολή άπαξ μίας αίτησης για την καταχώριση τους στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου, το δε έγγραφο και οι περιεχόμενες σε αυτό πράξεις πρωτοκολλούνται υπό τον ίδιο αριθμό πρωτοκόλλου με ανάλογο πολλαπλό χαρακτηρισμό, σύμφωνα με το περιεχόμενό τους ( EKXA Α.Π.: Οικ. 1414175/ΝΔ 1594/15-5-2014
Βλ. πλήρες κείμενο της απόφασης ΕΔΩ
